Ca lâm sàng Hemophilia B Leyden

Hemophilia B Leyden là gì?

Cùng tìm hiểu ca lâm sàng sau về tình huống rối loạn đông máu này nhé.

Bệnh nhân nam 23 tuổi nhập viện khoa cấp cứu do ngã khi đang trượt ván. Tiền sử của bệnh nhân là Hemophilia B thể nhẹ (FIX:C 1.5 IU/dL) được chẩn đoán lúc 18 tháng tuổi.

Xét nghiệm của bệnh nhân như sau :

Xét nghiệm	Kết quả bệnh nhân	Dải tham chiếu
PT	13 s	11 – 14 s
APTT	32 s	23 – 35 s
Fibrinogen (Clauss)	3.4 g/L	2 – 4 g/L
Tiểu cầu	228 x 10⁹/L	150 – 400 x 10⁹/L
FIX	104 IU/dL	50 -151 IU/dL

Câu hỏi 1: Bạn giải thích kết quả trên như thế nào ?

APTT bình thường và nồng độ FIX bình thường không ủng hộ cho chẩn đoán Hemophilia B thể nhẹ.

Vì vậy có thể giải thích như sau :

a/ Có lỗi xảy ra ở chẩn đoán ban đầu – thường thì không thể. Các trường hợp có mức FIX thấp nói chung nên được lặp lại xét nghiệm trên mẫu huyết tương tươi.

b/ Hemophilia B Leyden

Câu hỏi 2: Bạn sẽ chỉ định thêm xét nghiệm gì ?

Lặp lại xét nghiệm FIX và phân tích gen F9.

Phân tích gen F9 cho thấy đột biến điểm T >A ở vị trí -49 (c.-49T>A HGVS) gây mất gắn kết với yếu tố phiên mã – Hepatocyte Nuclear Factor (HNF4a)).

Hemophilia B Leyden là một dạng Hemophilia B hiếm gặp trong đó có đột biến ở cùng promoter của gen F9 dẫn đến FIX giảm thấp ở trẻ sơ sinh nhưng tới tuổi dậy thì thì FIX trở về bình thường như trường hợp này.

Vùng promoter của gen F9 (condons -50 đến -18) chứa vị trí gắn của 3 yếu tố phiên mã, đột biến vùng này dẫn đến kiểu hình Hemophilia B Leyden. Ba yếu tố phiên mã đó là :

a/ Hepatocyte Nuclear Factor 4a (HNF4a) gắn tại vị trí codon -49 (-20 theo cách đánh số Legacy)

b/ Protein gắn tăng cường CCAAT từ (C/EBPa), gắn tại codon -19 (+10 theo cách đánh số Legacy)

c/ Một yếu tố phiên mã mới được xác định ONECUT1 (cũng được gọi là HNF6) và liên quan với ONECUT2 có trung tâm gắn xung quanh codon -35 và codon 34 (+5 và +6 theo cách đánh số Legacy)

Việc đánh số các codon và amino-acids trên gen F9 như sau :

a/ Số HGVS (được khuyến nghị). Codon +1 mã hoá cho amino acid đầu tiên của 46 peptide/propeptide tín hiệu còn lại.

b/ Số Legacy (không còn được khuyến nghị sử dụng nhưng nhiều ấn phẩm cũ sử dụng kiểu đánh số này). Codon +1 là amino acid đầu tiên của protein hoàn chỉnh và nó tương đương với codon + 47 trong hệ đánh số HGVS.

FIX bao gồm một protein 416- residue chứa chuỗi trình tự 46 phân tử bao gồm một chuỗi tín hiệu và một tiền chuỗi mã hoá cho protein hoàn thiện lưu hành trong huyết tương.

Peptide tín hiệu: mã hoá bởi phần 1 -28

Tiền peptid : mã hoá bởi phần 29 -46

Protein hoàn thiện : mã hoá bởi phần 47 -461

Tóm tắt : Đây là trường hợp Hemophilia B Leyden do đột biến điểm trong vị trí gắn của yếu tố phiên mã HNF4a